تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی از همان مرحله تولید آغاز میشود. مواد اولیه مورد استفاده و نحوه تولید متفاوت باعث شده این دو لوله ویژگیها و در ادامه کاربردها، مزایا و معایب متفاوتی نیز داشته باشند. در این مقاله به طور مفصل به تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی میپردازیم و در پایان جدول کاملی نیز ارائه میکنیم که به شما کمک میکند به راحتی این دو لوله را مقایسه و مناسبترین گزینه را برای پروژه خود انتخاب کنید. برای پروژههایی که کیفیت و ایمنی در آنها حرف اول را میزند، لوله مانیسمان تامین پایدار، انتخابی هوشمندانه و سرمایهگذاری مطمئن است.
تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی چیست؟
در ادامه از جنبههای فرآیند تولید، ویژگیهای مکانیکی و کاربردهای تخصصی، به تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی میپردازیم.
فرآیند تولید؛ کلیدیترین تفاوت
نحوه تولید لوله مانیسمان و لوله گازی تفاوت اساسی و تعیینکننده میان آنهاست که مستقیما بر خواص و کاربردهای نهایی آنها تأثیر میگذارد.
لوله مانیسمان (بدون درز): تولید لوله مانیسمان فرآیندی پیچیده و دقیق است که طی آن، شمشهای فولادی گداخته شده تحت حرارت بالا قرار گرفته و با استفاده از روشهای پیشرفتهای مثل نورد گرم و سرد، به شکل لوله توخالی در میآیند.
در روش نورد گرم، شمش پس از گرم شدن، از میان غلتکهای مخصوص عبور داده شده و به تدریج طول آن افزایش و قطر آن کاهش مییابد. در مراحل بعدی، ممکن است از فرآیند نورد سرد استفاد شود تا ابعاد دقیقتر و پرداخت سطح بهتر ایجاد شود.
وجه تمایز اصلی این فرآیند، یکپارچگی ساختاری محصول نهایی است؛ به این معنا که لوله به صورت یک قطعه واحد و بدون هیچگونه اتصال یا درز جوش تولید میشود که استحکام و مقاومت آن را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
لوله گازی (درزدار): فرآیند تولید لوله گازی به صورت زیر است:
- ورقهای فولادی پس از برش در ابعاد مورد نظر، توسط دستگاههای مخصوص خم شده و به شکل لوله در میآیند.
- در مرحله بعد، لبههای این ورقها با استفاده از روشهای گوناگون جوشکاری نظیر جوشکاری مقاومتی (ERW)، جوشکاری زیرپودری (SAW) و جوشکاری با قوس الکتریکی با محافظت گاز (GMAW/GTAW) به یکدیگر متصل میشوند.
وجود خط جوش که محل اتصال دو لبه ورق است، یکی از ویژگیهای بارز این نوع لوله محسوب میشود و میتواند بسته به کیفیت فرآیند جوشکاری، نقاط قوتی داشته باشد اما به طور کلی، پتانسیل ایجاد مشکل مثل نشتی را نیز دارد.
ویژگیهای مکانیکی و ساختاری
ساختار متفاوت تولید لولههای مانیسمان و گازی، منجر به تفاوتهای قابل توجهی در ویژگیهای مکانیکی و ساختاری آنها میشود:
ویژگیهای مکانیکی و ساختاری لوله مانیسمان
- به دلیل ساختار یکپارچه و عدم وجود هرگونه درز جوش، لوله مانیسمان مقاومت فشاری و کششی بالاتری دارد.
- فرآیند تولید دقیقتر منجر به ضخامت دیواره یکنواختتری در طول لوله میشود که توزیع تنش را بهبود میدهد.
- بسته به آلیاژ مورد استفاده، لوله مانیسمان میتواند مقاومت بالایی در برابر خوردگی نیز از خود نشان دهد.
ویژگیهای مکانیکی و ساختاری لوله گازی
- لوله گازی به دلیل وجود خط جوش، عموما مقاومت مکانیکی کمتری دارد.
- اگرچه فرآیندهای جوشکاری مدرن کیفیت اتصالات را به طور قابل توجهی افزایش دادهاند، اما همچنان احتمال وجود نقاط ضعف در ناحیه جوش، مانند ترکهای میکروسکوپی یا عدم نفوذ کامل جوش، وجود دارد.
- لوله گازی تنوع بیشتری در ضخامت و ابعاد دارد و فرآیند تولید آن انعطافپذیری بیشتری در ارائه سایزهای مختلف دارد.
کاربردهای لوله مانیسمان و لوله گازی
تفاوتهای اساسی در فرآیند تولید و ویژگیهای متعاقب آن باعث شده لوله مانیسمان و لوله گازی، هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب باشند.
کاربردهای لوله مانیسمان
- در انتقال سیالات هیدروکربنی، اعم از نفت خام و گاز طبیعی، به ویژه در خطوط لوله اصلی و سیستمهای تحت فشار بالا، لوله مانیسمان به دلیل قابلیت اطمینان بالا و مقاومت در برابر نشتی، ترجیح داده میشود.
- در واحدهای فرآیندی پتروشیمی که با مواد شیمیایی خورنده و دماهای بالا سروکار دارند، لوله مانیسمان با آلیاژهای ویژه، ایمنی و دوام سیستمهای لولهکشی را تضمین میکند.
- در ساخت بویلرها، توربینها و سیستمهای خنککننده نیروگاهها که نیازمند تحمل دما و فشار بسیار بالا هستند، استفاده از لوله مانیسمان ضروری است.
در تولید قطعات دقیق و حساس برای ماشینآلات سنگین، تجهیزات هیدرولیک و پنوماتیک که نیازمند استحکام و دقت ابعادی بالا هستند، لوله مانیسمان کاربرد فراوانی دارد.
کاربردهای لوله گازی
- در شبکههای توزیع گاز شهری و صنعتی که فشار سیال در محدوده امنی قرار دارد، لوله گازی به عنوان یک راه حل اقتصادی و کارآمد، به کار گرفته میشود.
- در لولهکشی آب، فاضلاب، تهویه مطبوع و سیستمهای گرمایشی و سرمایشی ساختمانها، استفاده از لوله گازی به دلیل سهولت نصب و هزینه مناسب، رایج است.
- در سیستمهای آبیاری تحت فشار و انتقال آب در مزارع و گلخانهها، لوله گازی با قطرهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
- در مواردی که فشار کاری و شرایط محیطی چندان سختی وجود ندارد، لوله گازی میتواند در برخی از کاربردهای صنعتی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
در این جدول میتوانید تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی را به طور خلاصه مطالعه کنید.
ویژگی | لوله مانیسمان | لوله گازی |
ساختار | بدون درز (یکپارچه) | دارای درز طولی جوشخورده |
روش تولید | از طریق سوراخکاری و کشش گرم یک بیلت فولادی | از طریق خم کردن ورق فولادی و جوشکاری درز |
استحکام مکانیکی | بسیار بالا، مناسب فشار بالا | کمتر از مانیسمان، محدودیت در فشار |
کاربرد | صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، بخار، فشار قوی | لولهکشی گاز خانگی، صنعتی سبک، تهویه |
محدوده دما و فشار کاری | مناسب برای دما و فشار بسیار بالا | محدود به دمای پایینتر و فشار متوسط |
قیمت | گرانتر | ارزانتر |
وزن | کمی بیشتر به دلیل ضخامت یکنواخت | کمی سبکتر |
کیفیت جوش | نیازی به جوش ندارد | کیفیت جوش اهمیت زیادی دارد |
نشتی گاز | بسیار پایین (تقریبا صفر) | امکان نشتی در محل جوش در صورت خرابی |
ظاهر داخلی | صاف و یکنواخت | ممکن است محل جوش برجسته باشد |
مناسب برای تستهای فشار بالا | بله | در محدوده محدودتری بله |
عمر مفید | بیشتر | کمتر نسبت به مانیسمان |
استانداردها و تاییدیهها | اغلب مطابق ASTM A106, A53 | اغلب مطابق ISIRI، API 5L و DIN |
سختی تولید | پیچیدهتر | آسانتر و با تولید انبوه |
نظر نهایی
تفاوت لوله مانیسمان و لوله گازی که در این مقاله به آن پرداختیم، نشان میدهد هر یک برای اهداف خاصی طراحی شدهاند. لوله گازی به عنوان راهکار اقتصادی برای کاربردهای عمومی، جایگاه خود را حفظ کرده است. اما در شرایطی که استحکام، مقاومت در برابر فشار و اطمینان از عدم نشتی مهم است، لوله مانیسمان گزینهای برتر و بدون رقیب است. سرمایهگذاری روی لوله مانیسمان، به معنای تضمین ایمنی و طول عمر پروژههای شما در بلندمدت خواهد بود.
سوالات متداول
چرا به لوله بدون درز، لوله مانیسمان میگویند؟
اصطلاح “مانیسمان” برگرفته از نام مخترع آلمانی، راینهارد مانیسمان، است که روش تولید لولههای بدون درز از طریق فرآیند نورد را به ثبت رساند.
چرا لوله مانیسمان قیمت بالاتری نسبت به لوله گازی دارد؟
قیمت بالاتر لوله مانیسمان ناشی از پیچیدگی بیشتر فرآیند تولید، نیاز به مواد اولیه با کیفیت بالاتر و دقت ابعادی مورد نیاز در فرآیند نورد میباشد.
آیا لولههای مورد استفاده در سیستم لولهکشی گاز خانگی با لولههای مورد استفاده در سیستم لولهکشی آب آشامیدنی یکسان هستند؟
خیر. لولههای گاز به دلیل حساسیت و خطرات ناشی از نشت گاز، تحت استانداردهای سختگیرانهتری تولید و تست میشوند. اما در تولید لوله آب آشامیدنی بیشتر بر سلامت و عدم آلودگی آب تاکید میشود و از جنس و استانداردهای متفاوتی ساخته میشوند.